Boekreview: De tijger ontwaakt door Peter A. Levine

Opzij, opzij, opzij

Terwijl ik de titel van dit blog opschrijf, gaat ineens het lied van Herman van Veen door mijn hoofd… Opzij, opzij, opzij. En hoewel het lied ook betrekking heeft op onze leefstijl deze dagen (druk druk druk), ging het mij om het gevoel van vluchten, wegrennen (opzij, opzij, opzij). 

De druk die mensen opgelegd worden in de hedendaagse maatschappij is enorm. Opgelegd worden en ook aannemen! We werken hard en veel, op sociaal gebied wordt veel van ons verwacht, we hebben kinderen en ouders waarvoor we moeten zorgen. Soms worden we ook nog (chronisch) ziek. Dit alles bij elkaar maakt dat we soms jaren lang stress ervaren. Om nog maar te zwijgen over eventueel trauma dat ons is overkomen.

Trauma is tegenwoordig een woord dat je veel hoort en wordt gebruikt. Trauma kan groots zijn: misbruik, een ongeluk, je vader en/ of moeder op jonge leeftijd verliezen. Trauma kan ook klein zijn met een groot gevolg: een kind die een behoefte heeft maar deze niet kan vervullen doordat papa en/ of mama even met andere dingen bezig zijn.

Zoals Gabor Maté het vertelt: trauma is niet zozeer wat ons is overkomen. Trauma is wat van binnen gebeurt als een gevolg van wat je is overkomen. De ervaring leert dat trauma vaak alleen wordt ervaren; het niet-delen met anderen, met je ouders maakt dat trauma intensief is.

Want dat is de basis van trauma 

Ieder mens heeft vechten, vluchten en bevriezen in zich bij een situatie die indrukwekkend, angstig of spannend is. Wat Peter zo mooi uitlegt, is dat het bij trauma gaat om de energie. 

Je kunt je voorstellen, dat als je een dier bent en er komt een tijger achter je aan, dat je heel snel moet vluchten. Daarmee gaat gelijk de energie uit je lichaam weg. Na het uithijgen, ga je gewoon weer verder alsof er niks aan de hand is. Dat klopt! Het gevaar is ook geweken. 

Bij vechten komt er ook energie vrij. 

Maar wat als je bevriest van angst? Dan blijft de energie in je lichaam zitten. En hoe dan ook, deze energie mag bevrijd worden! 

Een voorbeeld uit de dierenwereld: een konijn wordt achterna gezeten door een roofdier. Vluchten heeft geen zin, het dier wordt ingehaald. Het doet een poging om te vechten, schoppen met de achterbenen of een kopstoot geven. Het roofdier is te groot. Dan blijft er een optie over: bevriezen. Het dier bevriest, is schijndood. Het roofdier denkt bah, dat dier is dood, daar is geen lol aan te beleven. Het roofdier vertrekt. Na een paar seconden/ minuten worden alle spieren en zenuwen van het konijn weer bedraad en gaat het dier trillen over zijn hele lijf. Als het trillen klaar is dan loopt het konijn weg. Het gevaar is geweken.

Hoe lang duurt dit gebeuren? Misschien maximaal een uur? Dat is al best lang. Hoe lang ervaren wij mensen hedendaags stress, druk en laat staan de gevolgen van trauma? Jaren en jarenlang! Biologisch gezien is dat niet eens de bedoeling!

Vroeger

Toen we nog in grotten leefden, waren onze leefomstandigheden anders. En was het meer logisch dat de energie bevrijd werd. Helaas is dat nu anders. 

En denk nu nog eens aan dat lied van Herman? We ervaren tegenwoordig ook veel meer druk, stress. Als we op een gegeven moment deze druk weer kunnen laten varen, dan is er niks aan de hand. Maar helaas houden we de druk vast waardoor we constant dat gevoel van stress ervaren. Waardoor de energie, helaas, behouden blijft. 

Het boek gaat dieper in op

Trauma, wat is het nu eigenlijk? Wat doet (langdurige) stress met ons? Wat we kunnen leren van dieren! Tevens geeft Peter tips om het trauma op te heffen en mag je zelf aan de slag met oefeningen. Er wordt ook veel theorie uitgelegd. Over trauma maar ook over de oplossing. 

De belangrijkste tip is dat trauma niet met ons ratio op te lossen is. Waarmee wel? Met ons lichaam! Voelen wat er gebeurt in ons lijf, hoe we reageren op bepaalde situaties en ook onderzoeken wat we onszelf hebben verteld door het trauma. Dat is vaak een grote belasting. We hebben onszelf iets verteld en dat is de waarheid geworden. Hiermee mag je aan de slag gaan!

Tips van Peter

• Ga de situatie niet herbeleven maar ga heronderhandelen. Wat hij hiermee bedoelt, kun je zelf lezen in het boek!
• Neem de tijd, wees langzaam en geduldig.
• Neem de signalen van je lichaam serieus en volg deze sensaties, gevoelens, waarnemingen. Het gaat niet om je herinneringen, de emoties die je ervoer, het gaat om je lijf en de energie die eruit moet.
• Pendel tussen het trauma en je “gezonde” deel.

In het boek worden bovenstaande tips uitgebreid toegelicht. De laatste, belangrijke tip van Peter, is dat je altijd een professional moet inschakelen die om weet te gaan met trauma. Op het moment dat je er zelf niet aan uitkomt. Of het betreft bijvoorbeeld je kind. 

Wat vond ik van het boek 

Recent kwam ik erachter dat ik meer leer van voorbeelden dan van theorie. En natuurlijk, de theorie is belangrijk. Om deze reden bleven de voorbeelden die Peter noemde, veel beter hangen. Wat mij betreft hadden er meer voorbeelden en oefeningen in het boek mogen staan. Het laatste hoofdstuk gaat over trauma bij kinderen en dat vond ik ook erg bijzonder om te lezen, omdat je eerste neiging soms anders is (sussen bijvoorbeeld). Peter geeft beargumenteerd aan waarom je dat niet moet doen, wat je wel moet doen (erbij blijven en steun bieden) en waarom. Ik denk dat ik zomaar snel het vervolg op dit boek ga lezen! 

Belangrijke links:

• De tijger ontwaakt
• Somatic Experience. De website van Peter Levine.

Andere boeken over trauma

In navolging van dit boek van Peter adviseer ik je nog graag over een aantal boeken inzake traumaverwerking.

Gabor Maté (zie link naar website):

• Boeken: o.a. The myth of normal en When the body says no
• De methodiek die Gabor Mate heeft ontwikkeld: Compassionate Inquiry (zie link)
• Documentaire: The wisdom of trauma (zie link)

Bessel van der Kolk (zie link naar website):

• Boek: The body keeps the score

Van taboe naar traumabewust (zie link naar blog).

Meer weten? Neem gerust contact op of stuur me een Whats App bericht